Crash

De Amerikaanse geschiedenis staat bol van etnische vooroordelen en conflicten. Hollywood loopt er meestal met een boog omheen, maar soms durft iemand het hete hangijzer aan te pakken. Zoals Paul Haggis met zijn regiedebuut Crash. Haggis brak door met het script voor het Oscar-winnende Million dollar baby van Clint Eastwood. Bij Crash heeft hij alle touwtjes in eigen hand: hij schreef, regisseerde en produceerde de film, die door de mozaïekvorm aan Short cut en Magnolia doet denken.Crash, dat zich afspeelt in Los Angeles, volgt anderhalve dag personages uit verschillende etnische groepen, die met elkaar te maken krijgen. De film begint met een aanrijding. Een zwarte rechercheur (Don Cheadle) botst met zijn auto, waarin ook zijn latino-collega en geliefde zit (Jennifer Esposito), op de auto van een zwarte vrouw.''We missen aanrakingen zo erg dat we ongelukken veroorzaken om iets te voelen,'' zegt de rechercheur over de aanrijding. Het is niet Haggis' laatste metafoor, maar wie zich daar overheen zet, raakt toch gefascineerd door zijn schets van de raciale verhoudingen in het multi-etnische Los Angeles. Crash wijst niet met een politiek correcte vinger naar racisme, maar toont personages die racistisch en edelmoedig tegelijk zijn. Het duidelijkste voorbeeld is een blanke politieagent (geweldige rol van Matt Dillon), die een auto aanhoudt waarin een zwarte man (Terrence Howard) zit met zijn iets lichter gekleurde vriendin (Thandie Newton). Uit seksuele jaloezie en frustratie over een zwarte medewerkster bij een gezondheidscentrum, die weigert zijn zieke vader de behandeling te geven die de man nodig heeft, betast hij de vrouw, waarbij haar vriend slechts machteloos kan toezien. Een schoft? Zeker, maar later redt deze agent met gevaar voor eigen leven dezelfde vrouw uit een brandende auto. In Crash is het nooit het een of het ander. Een jonge anti-racistische agent blijkt een andere kant te hebben en een sympathieke Iraanse winkelier verandert in een racistische wraakengel. Crash is een moedige en intrigerende, maar geen sublieme film. De reden is het scenario, dat nooit doet vergeten dat we naar een constructie kijken. Niets gebeurt zomaar, alles krijgt een zware, bij voorkeur metaforische lading. Ook vertegenwoordigt elk personage een aspect van alledaags racisme: van besmuikte vooroordelen tot openlijke rassenhaat. Het maakt van Crash een looiige film, die graag wil weten dat hij een Belangwekkend Thema aansnijdt. Toch is de film een veelbelovend, bij vlagen imponerend regiedebuut. Als Haggis subtieler durft te zijn, achten we hem in staat tot een meesterwerk.

Het Parool.

*****